Funkcją ACL jest stabilizacja kierunku przedniego i rotacyjnego oraz stabilizacja w kierunkach bocznych do koślawienia, czy szpotawości kolana. Ze względu na szeroką funkcję, więzadło narażone jest na uszkodzenia i przeciążenia. Szczególną grupą ryzyka są osoby uprawiające sporty, w których wykonuje się częste zmiany kierunków, biegi z zatrzymaniem i nagłym skrętem kolana, podczas wyskoków w grach zespołowych.
Leczenie zachowawcze daje rezultaty przypadku naderwania ACL, w przypadku całkowitego zerwania konieczna jest operacja.
Ze względu na zaburzenia biomechaniki uszkodzonego kolana, może dochodzić do nadmiernego przeciążania innych struktur kolana, łąkotki, wiązadeł chrząstki stawowej co prowadzi do dalszej jego degeneracji. Przez zły wzorzec ruchu zmienia się postawa ciała, dochodzi do napinania i przeciążania mięśni i stawów kręgosłupa i kończyn. Jest to powód do rozpoczęcia rehabilitacji nawet przed operacją.
Rehabilitacja po urazie ACL można podzielić na kilka etapów:
Rehabilitacja przed zabiegiem ma na celu :
1.Działanie przeciw bólowe i przeciw obrzękowe po urazie,przywrócenie możliwie pełnej ruchomości (szczególnie wyprostu) i funkcji stawu kolanowego oraz pracę całej kończyny.
2.Zapobieganie przeciążeniom innych stawów, kompensacji. Odbudowanie czucia głębokiego, propriocepcji.
3.Przygotowanie pacjenta do zabiegu, zapoznanie pacjenta z etapami leczenia pooperacyjnego i odciążeniu przeszczepu (chodzenie o kulach). Ważne jest poinformowanie pacjenta, że powrót do sprawności zależy nie tylko od techniki zabiegu, ale także od odpowiedniego okresu poświeconego na fizjoterapię i ścisłą współpracę z lekarzem i fizjoterapeutą.
Wczesna faza pooperacyjna do 1 miesiąca
1.Działanie przeciwbólowe, likwidacja stanu zapalnego. W tym okresie stosuje się zabiegi schładzające, odciążenie kończyny oraz farmakoterapię.
2.Odbudowa napięcia mięśniowego poprzez ćwiczenia stabilizujące zakres ruchu, dobrą kondycje mięśnia czworogłowego.
3.Zapobieganie zrostom. Stosuje się mobilizację rzepki oraz ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo-piszczelowe oraz mięśnie kulszowo-goleniowe.
4.Pamiętać należy o ćwiczeniach czucia głębokiego.
Faza powrotu do funkcji do 3 miesiąca po operacji.
1.W tej fazie kolano powinno uzyskać zakres ruchu od 120 st. do pełnego wyprostu.
2.Wzmacnianie siły mięśniowej całej kończyny i miednicy. Stopniowe obciążanie kończyny i przejście do ćwiczeń w pozycji stojącej.
3.Nauka chodu. Stosowanie prawidłowego wzorca chodu i prawidłowego podparcia stopy.
Faza pełnej funkcji i aktywności rekreacyjnej od 3-6 miesiąca.
1.Zwiekszanie obciążenia i stopnia trudności ćwiczeń.
2.Wprowadzenie ćwiczeń siłowo-wytrzymałościowych całej kończyny i miednicy.
3.Ćwiczenia propriocepcji i korekty ruchów kolana.
4.Wprowadzanie aktywności alternatywnych jak pływanie (tylko kraul na plecach i brzuchu) i ćwiczeń zwiększających kondycję fizyczną.
Faza przygotowania do aktywności sportowej i uprawiania sportu 6-9 miesiąc.
1.Zwiększanie aktywności z dodawaniem treningu biegowego ze zwrotami i hamowaniem.
2.Zwiększanie koordynacji i czucia głębokiego w specyficznych ćwiczeniach dynamicznych.
3.Trening specyficzny dla danej dyscypliny stopniowo do pełnego obciążenia.
Warunkiem powrotu do pełnej sprawności jest kontrola nad stabilnością, bezbolesny, pełen zakres ruchomości oraz pewność w wykonywaniu ruchów specyficznych dla danej aktywności. Ważne jest aby w proces rehabilitacji przebiegał stopniowo według zasad, tak aby przeszczep miał szansę spełnić swoją funkcję i nie został przedwcześnie rozciągnięty.