Problem z bolesnym biodrem dotyczy:
- coxartrozy czyli choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego,
- coxalgii – zespołu bolesnego biodra bez cech zwyrodnienia,
- bólu zlokalizowanego w pośladku,
- bólu powięziowego – biegnącego po bocznej stronie uda aż do kolana,
- utykania, braku możliwości pełnego obciążenia kończyny,
- ograniczenia ruchomości lub sztywności w stawie biodrowym lub innych.
Choroby stawu biodrowego nie są rzadkim zjawiskiem, a zaburzenia równowagi mięśniowej, które wppływają na ruchomość uda występują często nawet u młodych. Z powodu stałego braku równowagi mięśniowej, zwyrodnienie stawu biodrowego może pojawić się bardzo wcześnie (przed 30 rokiem życia).
Ograniczenie ruchomości uda ma duży wpływ na czynność obręczy biodrowej i dolnego odcinka kręgosłupa, które to struktury usiłują zrównoważyć utratę ruchomości stawu biodrowego. Wraz z upływem czasu może zacząć się załamanie tkankowe w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i miednicy oraz wtórnie ograniczenia w stawie biodrowym. Ból ustępuje wraz z odtworzeniem prawidłowej biomechaniki lędźwiowo-miedniczno- biodrowej.
Celem badania jest odnalezienie układu (np. stawowy kontra mięśniowo-powięziowy), który nieprawidłowo zmienia czynność kinematyczną uda w trakcie czynności dnia codziennego, tak żeby leczenie było właściwie ukierunkowane.
Badanie podmiotowe:
We wczesnych etapach uczucie sztywności stawu biodrowego, spowodowane łagodnym zaburzeniem równowagi mięśniowej powoduje objawy, które zazwyczaj nie są miejscowe. Nawet niewielkie ograniczenie ruchomości uda może spowodować kompensacyjne wzmożenie ruchomości stawu krzyżowo-biodrowego, połączenia lędźwiowo-krzyżowego i/lub stawu kolanowego/ rzepkowo-udowego. Często te właśnie stawy są źródłem bólu.
Ból połączenia lędźwiowo-krzyżowego jest nasilany przez każdą czynność, która wymaga nadmiernej ruchomości kręgosłupa lędźwiowego i miednicy, celem zrównoważenia ograniczonej ruchomości uda. Na przykład : przeprost tułowia wywołuje ból połączenia lędźwiowo-krzyżowego lub przeprost L5-S1 kompensuje ograniczony wyprostu uda z powodu napiętego bądź skróconego mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Umiejscowienie bólu oraz ulga wywołana podaniem miejscowego środka znieczulającego często nie są pomocne w ukierunkowaniu biomechanicznego leczenia.Zrozumienie biomechaniki często wyjaśnia przyczynę miejscowego załamania tkankowego oraz charakteru bólu.
Klinicznie bardzo częstą pierwotną skargą jest ból kolana, którego pacjent całkowicie nie łączy ze „zwykłym bólem krzyża”, często zaprzeczając bólowi stawu biodrowego.
W umiarkowanym zwyrodnieniu do nasilenia dolegliwości bólowych dochodzi podczas chodzenia, wchodzenia/schodzenia ze schodów, przenoszenia obciążenia w zgięciu (np. w siadzie tureckim). Przy czesnych zmianach, do nasilenia dolegliwości dochodzi w przypadkach bardziej energicznej aktywności, np. podczas uprawiania sportów.
Leczenie stawu biodrowego z ograniczoną ruchomością stanowi składową całościowej rehabilitacji układu lędźwiowo-miedniczno- biodrowego. Należy przypomnieć, że ostatecznym celem jest odtworzenie zdolności do kontroli i przenoszenia obciążenia z tułowia na kończynę dolną.
Faza wyjściowa W czasie pierwszych 4-6 dni po urazie, celem leczenia jest zahamowanie krwawienia w ranie. Leczeniem z wyboru w warunkach domowych jest częste przykładanie lodu oraz odpoczynek. W warunkach szpitalnych, ulgę w dolegliwościach bólowych może przynieść zastosowanie środków elektroterapeutycznych jak np. prąd interferencyjny.
Faza fibro blastyczna Wraz z powrotem czynnej ruchomości ulega ujawnieniu ograniczenie osteo kinematyczne. Jeśli ma ono charakter torebkowy, wskazuje to na staw, jako czynnik etiologiczny. Jeśli jest ono poza torebkowe, czynnika tego należy upatrywać w tkankach pozastawowych. Głównym celem leczenia tej fazie jest odtworzenie ruchomości. Służą temu techniki biernej mobilizacji w połączeniu z programem ćwiczeń oraz terapia tkanek miękkich otaczających staw.
Program ćwiczeń domowych
W tej fazie naprawy wskazane są ćwiczenia ruchowe mające na celu zmniejszenie indywidualnie zróżnicowanego ograniczenia. Jeśli obciążenie ciężarem ciała jednej nogi jest wciąż bolesne, przeciwwskazane są wszelkie ćwiczenia wymagające obciążenia ciężarem ciała.
Faza dojrzewania Jeśli w fazie fibro blastycznej doszło do powstania zrostów torebkowych, ograniczających ruchomość, konieczne będą techniki silniejszej biernej mobilizacji lub innych technik terapii manualnej, by odtworzyć najkorzystniej czynność kinematyczną stawu biodrowego.
Bibliografia: Diane Lee „Obręcz biodrowa” wyd. DB Publishing